Jakub Większy (Starszy), dla odróżnienia od Jakuba Mniejszego (Młodszego) Apostoła, Jakub Pielgrzym lub Jakub z Compostelli, cs. Apostoł Iakow Ziewiediejew (zm. 43 lub 44) – jeden z 12 apostołów Jezusa Chrystusa, syn Zebedeusza i Salome, brat Jana Ewangelisty (Jana Teologa), męczennik, święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego, ewangelickiego, ormiańskiego, koptyjskiego i prawosławnego. Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.

Jakub Większy był rodzonym bratem świętego Jana (Mt 4, 21-22), synem rybaka Zebedeusza. Mieszkał prawdopodobnie nad Jeziorem Galilejskim (Kinneret ). Matką jego była Salome, należąca do grona osób towarzyszących i posługujących Jezusowi (Mk 15, 40). Wraz ze swym bratem jako pierwsi (zaraz po apostołach Andrzeju i Piotrze) zostali powołani przez Chrystusa do służby apostolskiej (prawdopodobnie nad rz. Jordan). Jakub należał do uprzywilejowanych uczniów Chrystusa, którzy byli świadkami wskrzeszenia córki Jaira (Mk 5,37), przemienienia na górze Tabor (Mt 17, 1; Mk 9, 2; Łk 9, 28) oraz modlitwy w Ogrójcu (Mt 16, 1-37). Jakub i Jan znani byli z porywczego charakteru, dlatego też Chrystus nazwał ich synami gromu (Łk 9, 54; Mk 3).

Dzieje Apostolskie wspominają o św. Jakubie dwa razy: kiedy wymieniają go na liście Apostołów (Dz 1, 13) oraz przy wzmiance o jego męczeńskiej śmierci (Dz 12, 1-2). Herod Agryppa I, wnuk Heroda Wielkiego, kazał ściąć go mieczem (Dz 12, 1-2) podczas pierwszego prześladowania chrześcijan po Wielkanocy. Tradycja utrzymuje, że apostoł przed śmiercią żałował swego kata, który wzruszony taką postawą, nawrócił się na wiarę chrześcijańską. Apostoł Jakub zginął jako pierwszy z dwunastu apostołów. Jego szczątki znajdują się prawdopodobnie w Santiago de Compostela, przeniesione w VII wieku z Jerozolimy.

Kult św. Jakuba wprowadzili, za czasów panowania Kazimierza Odnowiciela, benedyktyni pochodzący z Leodium (obecnie Liège ). W XI wieku było 15 kościołów pod jego wezwaniem. Wezwanie to przypisane jest do najstarszych kościołów diecezji kieleckiej. Według Jana Łaskiego było w diecezji gnieźnieńskiej 28 kościołów pod wezwaniem św. Jakuba. W XVI wieku, w Krakowie, na Kazimierzu, była szkoła św. Jakuba. W diecezji krakowskiej w XV wieku było 28 kościołów, najstarsze pochodzą z XI-XII , większość z XIII wieku. Najstarsze wizerunki św. Jakuba pochodzą z XV wieku. W 2008 roku były 164 kościoły i kaplice pod wezwaniem św. Jakuba. Wizerunków Świętego zanotowanych w Katalogach Zabytków jest ok. 120.

W Kościele Zachodu Jakub Starszy jest patronem Hiszpanii i Portugalii, oraz walk z islamem, zakonów rycerskich, opiekunem pielgrzymów. Na Wschodzie patronuje rybakom, którzy zanoszą do niego modlitwy o obfite połowy i szczęśliwe wiatry. Jest również patronem aptekarzy, drogistów, pielgrzymów, robotników, żebraków; dawniej patron woskowników, wojowników, kapeluszników. W Polsce jest patronem i współpatronem wielu kościołów, m.in. bazyliki archidiecezjalnej w Szczecinie i konkatedry w Olsztynie. Najpopularniejszą jego świątynią jest bazylika w Nysie.

Według tradycji, nie mającej naukowego potwierdzenia, gdy w VII wieku Palestynę opanowali Arabowie, relikwie św. Jakuba przeniesiono z Jerozolimy do Composteli w Hiszpanii, gdzie w ich obecności doszło do wielu cudownych uzdrowień. Tam też, w katedrze pod swoim wezwaniem, znajdują się do chwili obecnej. Pielgrzymki do grobu apostoła były w średniowieczu wielką manifestacją uczuć religijnych. Dzięki nim Hiszpanię zaczęto nazywać "krajem św. Jakuba".

W ikonografii Zachodu św. Jakub przedstawiany jest jako starzec o silnej budowie ciała w długiej tunice i w płaszczu lub pielgrzym w miękkim kapeluszu z szerokim rondem. Jego atrybutami są: bukłak, kij pielgrzyma, księga, miecz, muszla, torba, turban turecki, zwój. Na Wschodzie apostoł najczęściej przedstawiany jest na ikonach z księgą lub zwojem. Jest mężczyzną w średnim wieku, z ciemną, niedługą brodą. Odziany w typowe dla apostołów szaty i sandały. Poza scenami, na których obecni są inni spośród dwunastu apostołów, Jakub obecny jest na ikonach Przemienienia Pańskiego, gdzie klęczy lub leży u stóp Chrystusa oraz w scenie wskrzeszenia córki Jaira.